Farmer success story- ६ एकर मध्ये पपई शेतीतून ३० लाखांचा नफा

विपरीत परिस्थितीतून मार्ग काढत आणि नव्या शेती तंत्रज्ञानाचा वापर करत, तेलंगणातील करीमनगर जिल्ह्यातील श्री. रमेश यांनी पपई शेतीतून आर्थिक उन्नतीचा आदर्श उभारला आहे. शेतीत वारंवार होणाऱ्या नुकसानीमुळे आणि कर्जाच्या बोजामुळे निर्माण झालेल्या संकटातून बाहेर पडण्यासाठी त्यांनी पपई लागवड सुरू केली. आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर आणि प्रचंड मेहनतीच्या जोरावर त्यांनी ६ एकर क्षेत्रात पपई शेतीतून तब्बल ३० लाख रुपयांचा नफा मिळवला आहे.

सुरुवातीचा संघर्ष आणि पिक निवड

गेल्या काही वर्षांपासून रमेश विविध भाजीपाला पिकांची शेती करत होते. परंतु बाजारातील कमी दर आणि अनिश्चितता यामुळे ते कर्जबाजारी झाले होते. शेतीतील संकटाने त्रस्त होऊन काही काळ त्यांनी बांधकाम क्षेत्रात देखरेख करणारा म्हणून काम केले. त्यानंतर, आपल्या ६ एकर जमिनीवर नव्या प्रकारचे पीक घेण्याचा त्यांनी निर्णय घेतला. पपईच्या वाढत्या मागणीबद्दल आणि बाजारातील दर पाहून त्यांनी पपई शेतीचा मार्ग स्वीकारला. पपई पिकाला दीर्घकालीन उत्पादन क्षमता आणि उच्च नफा मिळण्याच्या शक्यता यामुळे त्यांनी ‘तैवान रेड लेडी एफ१’ नावाची पपईची वाण निवडली, जी अधिक उत्पन्न आणि दर्जेदार फळे देते.

पपई लागवड आणि तांत्रिक पद्धती

श्री. रमेश यांनी आपल्या ६ एकर शेतात पपई लागवडीसाठी काही विशिष्ट तंत्रांचा वापर केला. पपईच्या झाडांना नायट्रोजन, फॉस्फरस, आणि पोटॅशियम या पोषक घटकांची आवश्यकता असल्याने, त्यांनी जमिनीच्या पोषणासाठी सेंद्रिय खतांचा वापर केला. त्यांनी शेतामध्ये रासायनिक खतांऐवजी गोबर खत, कोंबडी खत आणि कंपोस्ट खत घातले, ज्यामुळे मातीतील पोषण सुधारले. पिकांना रोपण करताना, त्यांनी ६ x ६ फुटांचे अंतर ठेवले, ज्यामुळे शेतात हवा आणि प्रकाश चांगल्याप्रकारे पोहोचू शकला.

कीटकनाशके, रोगनियंत्रण आणि सिंचन व्यवस्था

पपई शेतीतील एक मोठा धोका म्हणजे ‘मोजॅक व्हायरस’ हा विषाणूजन्य रोग. या रोगाचा फळांच्या उत्पादनावर प्रतिकूल परिणाम होतो. त्यामुळे त्यांनी या रोगाचा प्रसार टाळण्यासाठी तज्ज्ञांचे मार्गदर्शन घेतले आणि योग्य रोगप्रतिबंधक फवारणी केली. या व्यतिरिक्त, त्यांच्या पिकावर अल्टेरनेरिया लीफ स्पॉट, पावडरी मिल्ड्यू या रोगांचा प्रभाव देखील होता. रोगनियंत्रणासाठी त्यांनी मनकोझेब फंगीसाइड आणि गंधक फवारणीचा वापर केला. तसेच, कीटकांपासून संरक्षण मिळवण्यासाठी नीम केक, ट्रायकोडर्मा यांसारख्या नैसर्गिक घटकांचा वापर केला. सिंचनासाठी त्यांनी ठिबक सिंचन (ड्रिप इरिगेशन) प्रणालीचा अवलंब केला, ज्यामुळे पाण्याचा वापर कमी आणि परिणामकारक ठरला.

मेहनतीचे फळ: उत्पादन आणि विक्री

श्री. रमेश यांच्या प्रत्येक पपईच्या झाडातून सरासरी ५०-६० किलो फळांचे उत्पादन मिळाले. त्यामुळे एका एकरमध्ये सुमारे ५० ते ६० टन पपई उत्पादन झाले. त्यांनी पपईचे फळ १०-१२ रुपये प्रति किलो दराने विकले, ज्यामुळे एका एकरातून त्यांना सुमारे ५ ते ६ लाख रुपयांचा महसूल मिळाला. सहा एकरमधून एकूण उत्पन्न ३६ लाख रुपये झाले, ज्यात सर्व खर्च वगळता त्यांना जवळपास ३० लाख रुपयांचा नफा झाला.

शेतीतून उन्नती आणि सामाजिक प्रतिष्ठा

श्री. रमेश यांनी फक्त स्वतःचे उत्पन्न वाढवले नाही तर त्यांच्या गावातील इतर शेतकऱ्यांना देखील पपई लागवड करण्याचे मार्गदर्शन केले. त्यांची यशोगाथा गावातील शेतकऱ्यांसाठी प्रेरणादायी ठरली, ज्यामुळे अनेक शेतकऱ्यांनी पपई लागवडीसाठी पुढाकार घेतला. आज रमेश एक यशस्वी शेतकरी म्हणून ओळखले जातात, आणि त्यांच्या यशाने त्यांना कर्जमुक्त जीवन मिळवून दिले आहे.

निष्कर्ष

श्री. रमेश यांचा पपई शेतीतील यशस्वी प्रवास म्हणजे नव्या संधींचे स्वागत करण्याची, आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करण्याची आणि कठोर मेहनतीची प्रेरणादायी कहाणी आहे. त्यांनी नवा मार्ग निवडून फक्त आर्थिक उन्नती साधली नाही, तर इतर शेतकऱ्यांसाठीही नव्या संधींचा मार्ग दाखवला. त्यांची ही यशोगाथा हे दाखवून देते की, योग्य तंत्रज्ञान, मेहनत, आणि दूरदृष्टी यांच्या मदतीने शेतीत क्रांतिकारी बदल घडवता येऊ शकतो.